Брэсцкае абласное
унітарнае прадпрыемства "Ўпраўленне ЖКГ"

Разгледзім алгарытм абароны правоў спажыўцоў, калі жыллёва-камунальныя паслугі (далей - ЖКП) не аказаны або аказаны з недахопамі, для сітуацыі, калі дагавор на аказанне ЖКП заключаны паміж спажыўцом і выканаўцам, у тым ліку, калі выканаўцам з'яўляецца ўпаўнаважаная асоба па кіраванні агульнай маёмасцю сумеснага домаўладання.

1. Апавяшчэнне выканаўцы аб факце неаказання (аказання з недахопамі) ЖКП

Апавяшчэнне можа быць пададзена як:

• пісьмовая прэтэнзія: наўмысна; заказным лістом са зваротным апавяшчэннем;
• электронная прэтэнзія: інтэрнэт-партал "Мая Рэспублікі: 115.бел"; мабільны дадатак да інтэрнэт-партала «Мая Рэспублікі: 115.бел» (даступны для запампоўкі ў Google Play, App Store, AppGallery); дзяржаўная адзіная (інтэграваная) рэспубліканская інфармацыйная сістэма ўліку і апрацоўкі зваротаў грамадзян і юрыдычных асоб "обращения.бел";
• вусная прэтэнзія: кароткі тэлефонны нумар 115 (званок бясплатны); тэлефонны нумар аварыйна-дыспетчарскай службы, указаны ў дагаворы на аказанне ЖКП; асабісты прыём кіраўніком выканаўцы.

Работнік выканаўцы або аварыйна-дыспетчарскай службы, які прыняў прэтэнзію, абавязаны паведаміць:

• звесткі аб асобе, якая прыняла прэтэнзію;
• рэгістрацыйны нумар прэтэнзіі.

2. Рэагаванне выканаўцы

Работнік выканаўцы павінен прыбыць да спажыўца не пазней за 1 дзень або тэрмін, вызначаны дагаворам. У выпадку незабеспячэння спажыўцом доступу ў жылыя памяшканні, на зямельныя ўчасткі ў загадзя ўзгоднены час выканаўца не нясе адказнасці за парушэнне тэрміна прыбыцця. (п.10 Інструкцыі аб арганізацыі работы з заяўкамі і пісьмовымі прэтэнзіямі спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг у арганізацыях, якія ўваходзяць у сістэму Мінжылкамгаса, зацверджанай загадам Міністэрства жыллёва-камунальнай гаспадаркі Рэспублікі Беларусь ад 22.05.2014
№ 62, далей - Інструкцыя № 6.

3. Правядзенне праверкі і яе дакументальнае афармленне

Работнік выканаўцы:

• ўстанаўлівае факт адсутнасці неаказання ЖКП або аказання яе з недахопамі;
• ўстанаўлівае факт наяўнасці і прычыны неаказання ЖКП або аказання яе з недахопамі;
• складае прэтэнзійны акт у двух экзэмплярах;
• пры наяўнасці тэхнічнай магчымасці са згоды спажыўца неадкладна забяспечвае аказанне ЖКП або ўстараненне яе недахопаў.

Спажывец мае права:

• падпісаць прэтэнзійны акт;
• падпісаць прэтэнзійны акт з агаворкамі;
• адмовіць ад падпісання, аб чым у прэтэнзійным акце робіцца запіс.

Даведачна. Адзін экзэмпляр прэтэнзійнага акту перадаецца спажыўцу.
Прыкладная форма прэтэнзійнага акта па аказанні (неаказанні) жыллёва-камунальных паслуг, загадам Міністэрства жыллёва-камунальнай гаспадаркі Рэспублікі Беларусь ад 09.06.2015 № 41.

4. Рашэнні выканаўцы па прэтэнзіі спажыўца могуць быць наступныя

1. Выканаўца пацвярджае факт неаказання ЖКП і задавальняе патрабаванні спажыўца ў выглядзе: аказання ЖКП і (або) пераразліку платы за ЖКП.
2. Выканаўца пацвярджае факт аказання ЖКП з недахопамі і задавальняе патрабаванні спажыўца ў выглядзе: пераразліку платы за ЖКП; бязвыплатнага ўхілення недахопаў аказанай ЖКП; паўторнага аказання ЖКП.
3. Выканаўца адмаўляе ў задавальненні патрабаванняў спажыўца і на працягу 5 дзён накіроўвае спажыўцу матываваную адмову ў задавальненні яго патрабаванняў.

5. Дзеянні спажыўца пры адмове выканаўцы ў задавальненні яго патрабаванняў

Спажывец мае права:

• за свой кошт арганізаваць правядзенне незалежнай праверкі (экспертызы) якасці ЖКП (факта неаказання ЖКП);
• прыцягнуць да аказання ЖКП трэціх асоб або выканаць работы па ўстараненню выяўленых недахопаў ЖКП сваімі сіламі з далейшым спагнаннем затрат з выканаўцы;
• абскардзіць адмову выканаўцы.

Даведачна. Парадак правядзення незалежнай праверкі (экспертызы) якасці ЖКП (факта неаказання ЖКП) устаноўлены ў Палажэнні, зацверджаным пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 27.01.2009 № 99 "Аб мерах па рэалізацыі Закона Рэспублікі Беларусь "Аб абароне правоў спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг".

6. Дзеянні выканаўцы пры задавальненні патрабаванняў спажыўца

Факт неаказання ЖКП (аказання яе з недахопамі) можа быць пацверджаны:

• выканаўцам;
• у выніку незалежнай праверкі (экспертызы);
• падчас судовага разбору.

пры аказанні ЖКП з недахопамі

Недахопы аказанай ЖКП павінны быць ліквідаваны выканаўцам у максімальна кароткі тэрмін, тэхналагічна неабходны для іх устаранення, але не перавышае месяца з дня прад'яўлення адпаведнага патрабавання, калі іншы тэрмін не ўстаноўлены пагадненнем бакоў, за выключэннем выпадку, калі яны са згоды спажыўца былі ліквідаваны неадкладна (п. 12 Інструкцыі № 62)..

пры неаказанні ЖКП

Жыллёва-камунальная паслуга, не аказаная спажыўцу, павінна быць аказана ў першачарговым парадку ў тэрмін, устаноўлены заканадаўствам або выканаўцам, а ў выпадку, калі гэты тэрмін не ўстаноўлены, - у тэрмін, прадугледжаны дагаворам, які быў выкананы неналежным чынам, за выключэннем выпадку, калі аказанне ЖКП было забяспечана неадкладна. (п. 14 Інструкцыі № 62).

Грамадзянска-прававая адказнасць за парушэнне правоў спажыўцоў ЖКП

Выканаўца абавязаны кампенсаваць страты, шкоду, прычыненую ім жыццю, здароўю і (або) маёмасці спажыўца з прычыны неаказання ЖКП або аказання яе з недахопамі, у тым ліку з прычыны прымянення ў працэсе аказання ЖКП вырабаў (матэрыялаў) і тэхналогій, небяспечных для жыцця, здароўя і (або) маёмасці спажыўца, а таксама для навакольнага асяроддзя.

Спажывец мае права патрабаваць ад выканаўцы кампенсацыі маральнай шкоды, прычыненай парушэннем яе правоў, незалежна ад маёмаснай шкоды, якая падлягае кампенсацыі. Памер кампенсацыі маральнай шкоды вызначаецца судом (пп.4, 5 арт.20 Закона Рэспублікі Беларусь ад 16.07.2008 № 405-З "Аб абароне правоў спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг", далей - Закон № 405-З).

Дзяржаўная абарона правоў спажыўцоў жыллёва-камунальных паслуг ажыццяўляецца Міністэрствам жыллёва-камунальнай гаспадаркі, Міністэрствам антыманапольнага рэгулявання і гандлю, Міністэрствам энергетыкі, мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі і іншымі дзяржаўнымі органамі ў адпаведнасці з іх паўнамоцтвамі, прадугледжанымі заканадаўствам
(п. 21 Закона № 405-З).

Судовая абарона правоў спажыўцоў ЖКП

У рамках абароны сваіх правоў і законных інтарэсаў пры аказанні ЖКП спажыўцы маюць права звяртацца ў суд з:

1) скаргай:

• на адмову выканаўцы ў задавальненні патрабаванняў спажыўца;
• на вынікі незалежнай праверкі (экспертызы) якасці ЖКП (факта неаказання ЖКП);

2) іскавай заявай аб абароне правоў спажыўцоў ЖКП па іншых патрабаваннях, звязаных з абаронай правоў спажыўцоў ЖКП.
Падаваць скаргі ў суд спажыўцы маюць права:

• асабіста;
• праз адваката.

За падачу скаргі спажыўцу неабходна заплаціць дзяржпошліну ў памеры 0,1 БВ (п.12 дадатку 13 да Падатковага кодэкса Рэспублікі Беларусь, далей - ПК).

Падаваць іскі ў суд спажыўцы маюць права:

• асабіста;
• праз структурныя падраздзяленні па абароне правоў спажыўцоў пры кожным аблвыканкаме, гар(рай)выканкаме, Мінскім гарвыканкаме;
• праз грамадскія аб'яднанні спажыўцоў;
• праз адваката.

За падачу іскавай заявы дзяржпошліна не спаганяецца (подп.1.1.9 п.1 арт.285 ПК).